Aciz.net

Sternberg'in Aşk Üçgeni, psikolog Robert Sternberg tarafından geliştirilen bir aşk teorisidir. Bu teoriye göre, aşk üç temel bileşenden oluşur:

Tutku (Passion): Kişinin fiziksel ve duygusal bir çekim hissettiği, romantik hislerin yoğun olduğu bileşendir.

Bağlılık (Commitment): Bir ilişkiyi devam ettirmeye karar vermenin yanı sıra, ilişkideki ortak amaç ve değerlerin paylaşılması gibi daha pragmatik bir boyutu da içeren bileşendir.

Yakınlık (Intimacy): Birbirine duygusal olarak yakın olmak, açıklık, paylaşım, anlayış ve güven gibi bileşenleri içeren bileşendir.

Sternberg, aşkı bu üç bileşenin farklı kombinasyonları olarak düşünür ve bu kombinasyonlara göre aşkın farklı türleri olduğunu söyler. Örneğin, tutku ve bağlılık bileşenlerinin baskın olduğu aşka "tutkulu aşk" denirken, yakınlık ve bağlılık bileşenlerinin baskın olduğu aşka "arkadaşlık aşkı" denir. Ayrıca, üç bileşenin de eşit olarak bulunduğu aşka ise "tam aşk" denir.

Tutku (Passion)

Tutku, aşkın yoğun duygusal bileşenidir. Tutkulu aşk, yoğun fiziksel çekim, romantizm ve romantik ilgiye dayanan bir aşk türüdür. Tutkulu aşkın yüksek olması, yoğun bir duygusal çekim ve romantik hislerin olduğunu gösterir. Ancak, tutkunun düşük olması, aşkın daha dingin ve sakin olduğunu gösterir.

Bağlılık (Commitment)

Bağlılık, aşkın uzun vadeli bir taahhüt gerektiren bileşenidir. İki insanın birbirine karşı sorumluluk hissettiği ve birbirlerine bağlı kaldığı bir tür aşktır. Bağlılığın yüksek olması, iki insanın birbirine sadık kaldığı ve uzun vadeli bir ilişki kurduklarını gösterir. Bağlılığın düşük olması, ilişkinin daha gevşek ve bağlılık gerektirmeyen bir tür aşk olduğunu gösterir.

Yakınlık (Intimacy)

Yakınlık, aşkın duygusal bağlantısıdır. İki insan arasında yakın bir duygusal bağın olması, aşkın uzun vadeli olmasını sağlar. Yakınlık, birbirine güven, samimiyet ve içten bir bağlanma hissi ile karakterize edilir. Yakınlığın yüksek olması, iki insan arasındaki duygusal bağın güçlü olduğunu ve ilişkinin uzun vadeli olabileceğini gösterir. Yakınlığın düşük olması, iki insan arasındaki bağın daha zayıf olduğunu ve ilişkinin daha yüzeysel olduğunu gösterir.

Uygun kombinasyonların incelenmesi sonucunda, Sternberg'in Aşk Üçgeni'nin 8 farklı aşk türü olduğu görülmüştür. Bu türler arasında, tam aşk olarak adlandırılan tutku, bağlılık ve yakınlık bileşenlerinin eşit olarak baskın olduğu bir tür de vardır.

---

Tutkulu Aşk (Passionate Love):

(P+C+I+) Tutkulu aşk, fiziksel, duygusal ve bilişsel bileşenleri içeren yoğun bir duygu durumudur. Tutku (Passion) bileşeni yüksek seviyededir ve romantizm, coşku, enerji ve heyecan gibi güçlü yönleri vardır. Ancak, kendine düşkünlük, saplantı, kıskançlık ve kontrol gibi zayıf yönleri de bulunabilir.

Romantik Aşk (Romantic Love):

(P+C-I+) Romantik aşk, yakınlık ve tutku bileşenlerinin yüksek, bağlılık bileşeninin düşük seviyede olduğu bir aşk türüdür. Romantizm, coşku, heyecan ve hissiyat gibi güçlü yönleri vardır. Ancak, ilişkide kararsızlık, bağlılık eksikliği ve uzun vadede sürdürülebilir olmayan romantik jestler gibi zayıf yönleri de bulunabilir.

Arkadaşça Aşk (Companionate Love):

(P-C+I-) Arkadaşça aşk, güven, samimiyet, rahatlık ve bağlılık gibi güçlü yönleri içeren bir aşk türüdür. Bağlılık (Commitment) bileşeni yüksek seviyededir ve fiziksel çekimden ziyade duygusal bir bağa dayanır. Tutku bileşeni düşük seviyededir, bu nedenle romantizm, heyecan ve coşku gibi yönlerde eksiklikler yaşanabilir.

Samimi Aşk (Liking):

(P-C-I+) Samimi aşk, yakınlık bileşeninin yüksek, tutku ve bağlılık bileşenlerinin düşük olduğu bir aşk türüdür. İnsanlar arasındaki samimiyet ve güven duyguları bu tür aşkın temelini oluşturur. Bu tür aşk, arkadaşlıklar, aile bağları veya iş ortaklıkları gibi birçok farklı ilişkide görülebilir.

Boşvermiş Aşk (Agape Love):

(P-C+I+) Boşvermiş aşk, bağlılık ve yakınlık bileşenlerinin yüksek, tutku bileşeninin düşük olduğu bir aşk türüdür. Bu tür aşkta karşılıksız sevgi, fedakarlık ve bağışlama gibi güçlü yönler vardır. Bu tür aşk, genellikle aile, arkadaşlar ve din gibi gruplar arasında görülebilir.

Pragma Aşk (Pragma Love):

(P-C+I-) Pragma aşk, bağlılık bileşeninin yüksek, tutku ve yakınlık bileşenlerinin düşük olduğu bir aşk türüdür. Bu tür aşk, iş ortaklıkları veya yıllar süren birlikteliklerde bulunan çiftler arasında görülebilir. Bu türde aşk, pratik düşünme, mantık ve fayda sağlama üzerine kuruludur.

Manik Aşk (Manic Love):

(P+C+I-) Manik aşk, tutku ve bağlılık bileşenlerinin yüksek, yakınlık bileşeninin düşük seviyede olduğu bir aşk türüdür. Romantizm, coşku ve heyecan gibi güçlü yönleri vardır. Ancak, aşırı kıskançlık, kontrol, manipülatif davranışlar ve düşüncesizce kararlar alma gibi zayıf yönleri de bulunabilir.

Aptalca Aşk (Fatuous Love):

(P+C+I-) Aptalca aşk, bağlılık ve tutku bileşenlerinin yüksek, yakınlık bileşeninin düşük seviyede olduğu bir aşk türüdür. Romantik jestler, cinsel çekim ve romantizm gibi güçlü yönleri vardır. Ancak, ilişkide hissizlik, cinsel çekim eksikliği, düşüncesizce kararlar alma ve hızlıca ilerleme gibi zayıf yönler görülebilir.

Boş Aşk (Empty Love):

(P-C+I-) Boş aşk, sadece bağlılık bileşeninin yüksek, tutku ve yakınlık bileşenlerinin düşük olduğu bir aşk türüdür. İlişki yüzeyel, monoton ve sıkıcı olabilir. Bu tür aşkta bağlılık varlığını sürdürürken, fiziksel veya duygusal bir çekim olmaz.

---

John Alan Lee, Amerikalı bir psikolog ve yazar olarak bilinir. Lee, 1970'lerde aşkın altı farklı stili olduğunu öne sürerek, "aşk stilleri" olarak bilinen bir teori geliştirdi. Lee, aşk stillerini ayrı ayrı tanımladı ve her birinin farklı özellikleri olduğunu belirtti. İşte Lee'nin belirlediği altı aşk stili:

Manik Aşk: Tutku, romantizm ve yoğun duygularla karakterizedir. Ayrıca, kıskançlık, obsesyon ve kontrol gibi zayıf yönleri vardır.

Ayrık Aşk: Bağlılık eksikliği ile karakterizedir. Kişinin duygusal olarak bağlanmadan sadece cinsel çekim yaşadığı bir ilişki biçimidir.

Pragmatik Aşk: Pratik düşüncelerle karakterizedir. Kişilerin birbirlerini tamamlaması, ihtiyaçlarını karşılaması ve uzun vadede birlikte olması hedeflenir.

Eğlenceli Aşk: Kişinin ilişkideki romantizmi, tutkuyu ve eğlenceyi aradığı bir aşk türüdür. Bu türdeki aşk, sorumluluk ve bağlılık gerektirmez.

Romantik Aşk: Tutku ve romantizmle karakterizedir. Kişilerin birbirlerine olan bağlılığı ve sadakati sorgulanır.

Altruistik Aşk: Kişinin sevgisini başkalarına verme arzusuyla karakterizedir. Kendini feda etme, bağışlama ve fedakarlık gibi özellikleri barındırır.

Lee'nin aşk stilleri teorisi, aşkın birçok farklı yönünü ele alarak, insanların farklı aşk stilleri benimseyebileceğini gösterir. Bu teori, insanların kendi aşk stillerini anlamalarına ve birbirleriyle daha uyumlu bir ilişki kurmalarına yardımcı olabilir.